邹市明:质疑证明有人关注 所做一切都为中国拳击
М?нская губерня — адм?н?страцыйна-тэрытарыяльная адз?нка Рас?йскай ?мперы?. ?снавала ? складзе Рас?йскай ?мперы? ? 1793—1917 гадах, а пазней затым да канца (у 1921 годзе) польска-савецкай вайны.
М?нская губерня | |||
---|---|---|---|
Минская губерн?я | |||
![]() | |||
|
|||
Кра?на |
![]() |
||
Уваходз?ць у |
|
||
Адм?н?страцыйны цэнтр | М?нск | ||
Дата ?тварэння | 23 сакав?ка 1793 | ||
Дата скасавання | 1921 | ||
Насельн?цтва (пач. ХХ ст.) | 2 539 100 | ||
Плошча | 91 213 км2 | ||
![]() |
|||
![]() |
|||
![]() |
У пачатку XX ст. плошча яе тэрыторы? складала каля 91 213 км2, а колькасць насельн?цтва — 2 539 100 чалавек.
Заснаванне адм?н?страцы?
прав?цьПасля другога падзелу Рэчы Паспал?тай у 1793 годзе Рас?йская ?мперыя атрымала значную частку цэнтральнай тэрыторы? Вял?кага Княства Л?то?скага, менав?та з якой ? была створана новая губерня — ?М?нская губерня? з цэнтрам у М?нску. Аф?цыйна губерня як адм?н?страцыйна-тэрытарыяльная адз?нка была створана ?казам рас?йскай ?мператрыцы Кацярыны II ад 23 красав?ка 1793 года. У ходзе адм?н?страцыйнай рэформы ? Рас?йскай ?мперы? указам рас?йскай ?мператрыцы Кацярыны II ад 3 мая 1795 года М?нская губерня была перайменавана (што датычылася ? ?ншых губерня? ?мперы?) у М?нскае намесн?цтва, а з пачаткам царавання рас?йскага ?мператара Па?ла ? М?нскае намесн?цтва (як ? ?ншыя намесн?цтвы ?мперы?) было перайменавана 12 снежня 1796 назад у ?М?нскую губерню?.
Аф?цыйна адм?н?страцыйныя ?становы пачал? працаваць з 22 верасня (2 кастрычн?ка) 1795, а к?раванне стала ажыцця?ляцца па прынятым у 1775 годзе у Рас?йскай ?мперы? ?Устана?ленн? к?равання губерня? Усерас?йскай ?мперы??: у М?нску адкрыл?ся М?нскае намесн?цкае пра?ленне, судовыя (крым?нальная ? грамадзянская) палаты, казённая палата, сумленны суд, прыказ грамадскага нагляду, верхн? земск? суд, губернск? маг?страт ? верхняя расправа[крын?ца?].
Г?сторыя
прав?цьЗ 1793 па 1801 гады М?нская губерня ?ваходз?ла ? склад М?нскага, ?зясла?скага ? Брацла?скага генерал-губернатарства (? яго пераемн?ка? — М?нскага, Валынскага ? Брацла?скага генерал-губернатарства ? М?нскага, Валынскага ? Падольскага ваеннае губернатарства).
У 1801—1808 гадах М?нская губерня ?ваходз?ла ? склад К?е?скага ваеннага губернатарства (1801—1832). Пасля не ?ваходз?ла ? склад якога-небудзь генерал-губернатарства. У 1812—1815 гадах уваходз?ла ? склад М?нскага ваеннага губернатарства, а пасля зно? не ?ваходз?ла ? склад якога-небудзь генерал-губернатарства.
З 8 студзеня па 13 красав?ка 1831 года ?ваходз?ла ? склад В?цебскага генерал-губернатарства (1823—1856). 13 красав?ка 1831 года М?нская губерня была вылучана са складу В?цебскага генерал-губернатарства ? перайшла (13 красав?ка — 31 л?пеня 1831 года) пад уладу Гало?накамандуючага Рэзервовай арм?яй, а пасля (31 л?пеня — 6 кастрычн?ка 1831 года) Гало?накамандуючага Дзеючай арм?яй. Паралельна было створана таксама М?нскае часовае ваеннае губернатарства (31 красав?ка 1831 года — 22 студзеня 1832 года) для задушэння па?стання 1830—1831 гадо? у М?нскай губерн? ? далейшага арышта ? прыцягнення да следства яго удзельн?ка?.
З 1834 года па 17 лютага 1856 года ? з 16 жн??ня 1862 года па 22 снежня 1870 года М?нская губерня ?ваходз?ла ? склад В?ленскага ваеннага генерал-губернатарства (1832—1864), перайменаванага 24 лютага 1864 года ? В?ленскае генерал-губернатарства (1864—1912). У 1861—1862 ? 1863—1864 гадах таксама ?снавала М?нскае часовае ваеннае губернатарства.
З 7 л?стапада 1917 года М?нская губерня ? складзе Заходняй вобласц?, мела 9 павета?: Бабруйск?, Барыса?ск?, ?гуменск?, Мазырск?, М?нск?, Навагрудск?, П?нск?, Рэчыцк?, Слуцк?. 25 сакав?ка 1918 года згодна з Трэцяй Уста?ной граматай М?нская губерня абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспубл?к?. 1 студзеня 1919 года згодна з пастановай I з’езда КП(б) Беларус? М?нская губерня ?вайшла ? Беларускую ССР, часова знаходз?лася ? складзе Л?тБел ССР, з л?пеня 1920 года — у БССР.
У лютым 1919 года ?твораны Баранав?цк? павет, 26 красав?ка Рэчыцк? павет далучаны да Гомельскай губерн?. З 29 жн??ня 1919 года ? сувяз? з акупацыяй большасц? тэрыторы? польск?м? войскам? падчас польска-савецкай вайны неакупаваная частка М?нскай губерн? — Мазырск? ? частк? Бабруйскага, Барыса?скага ? ?гуменскага павета? — перададзена ? склад Гомельскай губерн? (вернута 10 жн??ня 1920 года). 29 л?пеня 1920 года ?твораны Нясв?жск? павет.
18 сакав?ка 1921 года, пасля заключэння Рыжскага м?рнага дагавора, губерня перастала ?снаваць, бо засталася адз?най у складзе БССР (В?ленская ? Гродзенская губерн? амаль цалкам апынул?ся ? Польшчы, як ? частка тэрыторы? М?нскай губерн?). У складзе БССР з М?нскай губерн? застал?ся тэрыторы? Бабруйскага, Барыса?скага, ?гуменскага, Мазырскага, Менскага, Слуцкага павета?, як?я стал? ?ваходз?ць у БССР непасрэдна.
Паветы
прав?цьЗ 1793 па 1843 гады павятовы склад М?нскай губерн? мяня?ся некальк? разо?.
- Бабруйск?
- Барыса?ск?
- В?лейск? (10 снежня 1843 года В?лейск? павет бы? уключаны ? склад В?ленскай губерн?)
- Давыд-Гарадоцк?, (павет бы? утвораны ? 1793 годзе, а 23 снежня 1796 года скасаваны — яго тэрыторыя ?вайшла ? склад П?нскага ? Мазырскага павета? М?нскай губерн?)
- Дз?сненск? (10 снежня 1843 года Дз?сненск? павет бы? уключаны ? склад В?ленскай губерн?)
- Докшыцк? (павет бы? утвораны ? 1793 годзе, а 23 снежня 1796 года скасаваны — яго тэрыторыя ?вайшла ? склад Барыса?скага ? В?лейскага павета? М?нскай губерн?)
- ?гуменск?
- Мазырск?
- М?нск?
- Навагрудск? (у 1843 годзе павет бы? вылучаны са складу Гродзенскай губерн? ? ?ключаны ? склад М?нскай губерн?)
- Нясв?жск? (павет бы? утвораны ? 1793 годзе, а 23 снежня 1796 года скасаваны — яго тэрыторыя ?вайшла ? склад Слуцкага павета ? часткова М?нскага павета М?нскай губерн?)
- Паста?ск? (павет бы? утвораны ? 1793 годзе, а 23 снежня 1796 года скасаваны — яго тэрыторыя ?вайшла ? склад Дз?сненскага павета ? В?лейскага павета? М?нскай губерн?)
- П?нск?
- Рэчыцк? (павет бы? утвораны 29 кастрычн?ка 1796 года ? складзе Чарн?га?скай губерн?, якая 12 снежня 1796 года цалкам была ?ключана ? склад Маларас?йскай губерн?; а 29 жн??ня 1797 года Рэчыцк? павет бы? вылучаны са складу Маларас?йскай губерн? ? ?ключаны ? склад М?нскай губерн?)
- Слуцк?
-
М?нская губерня, карта 1800 года
-
М?нская губерня, карта 1821 года
-
М?нская губерня, карта 1890 года
-
М?нская губерня, карта 1896 года
-
М?нская губерня, карта 1906 года
Сп?сы гало?ных чыно?н?ка?
прав?цьАдукацыя
прав?ць23 красав?ка 1913 года м?нск? губернатар Аляксей Г?рс выда? сакрэтны ?каз, каб вучыць рэл?г?? беларускамо?ных дзяцей тольк? на рускай мове[1].
Пасля Люта?скай рэвалюцы? ? заходн?х губернях была знятая забарона польскамо?най асветы. У школьным годзе 1917/1918 у М?нскай губерн? зяв?л?ся 243 польскамо?ныя школы, у тым л?ку сярэдн?я ? Койданове ? Нясв?жы. Паводле аф?цыйных звестак у ?х навучалася 11 199 дзяцей, значыць амаль 1/4 ус?х навучэнца? на тэрыторы? гэтай губерн?. Па-за М?нскам адукацыя на польскай мове асабл?ва разв?валася у паветах: ?гуменск?м, Слуцк?м ? Барыса?ск?м.[2]
Земскае самак?раванне (1911)
прав?цьПа прычыне Студзеньскага па?стання 1863—1864 гадо? у М?нскай губерн? (як ? ? ?ншых губернях Заходняга края) не был? ?ведзены земствы (земскае самак?раванне) у 1860-х гадах. Тольк? ? 1911 годзе был? ?ведзены земствы ? 6 губернях Заходняга края , у тым л?ку ? ? М?нскай губерн?.
У 1914—1915 гадах выдава?ся часоп?с ?Вестник Минского губернского земства?.
Вядомыя асобы
прав?ць- В?нцэнт Янав?ч Гечэв?ч (1770—1840), м?нск? губернатар (1818—1831)
- Канстанц?н Акалов?ч — дэпутат IV Дзяржа?най Думы ад М?нскай губерн?
- Андрэй Дан?лав?ч Юрашкев?ч
Зноск?
Л?таратура
прав?ць- Ф?латава А. М. М?нская губерня // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайз?я — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
- Материалы для географии и статистики России, собранные офицерами Генерального штаба. Минская губерния / сост. И. Зеленский. — Санкт-Петербург : Воен. тип., 1864. — Ч. 1. — 672 с.
- Материалы для географии и статистики России, собранные офицерами Генерального штаба. Минская губерния / сост. И. Зеленский. — СПб. : Воен. тип., 1864. — Ч. 2. — 701 с.
- Минская губерния: государственные, религиозные и общественные учреждения (1793—1917) / Сост. Т. Е. Леонтьева. — Мн : Бел НИИДАД, 2006. — 392 с.
- Минские губернаторы, вице-губернаторы и губернские предводители дворянства, 1793—1917: биографический справочник / сост. Ю.Н. Снапковский; редкол.: В.И. Адамушко [и др.]. — Минск : Беларусь, 2016. — 396 с.
- Раюк А.Р. Нефармальныя сувяз? пам?ж дваранствам М?нскай губерн? ? 1795—1863 гг. / А.Р. Раюк // Г?сторыя ? грамадазна?ства. — 2020. — №1. — С. 58—63.
- Раюк А.Р. Нефармальныя сувяз? пам?ж губернск?м дваранствам у Беларус? ? 1795–1863 гг. / А.Р. Раюк // Пытанн? мастацтвазна?ства, этнаграф?? ? фалькларыстык? / ?н-т мастацтвазна?ства, этнаграф?? ? фальклору ?мя К. Крап?вы Нац. акад. навук Беларус? ; навук. рэд. А.?. Лакотка. — М?нск : Права ? эканом?ка, 2008. — Вып. 4. — С. 406—412.
- Tarasiuk D. Mi?dzy nadziej? a niepokojem. Dzia?alno?? spo?eczno-kulturalna i polityczna Polaków na wschodniej Bia?orusi w latach 1905—1918 / D. Tarasiuk. — Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Sk?odowskiej, 2007. — 211 s. ISBN 978-83-227-2629-7.
Спасылк?
прав?ць- На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме М?нская губерня
- Полное собрание законов Российской Империи. Собрание Первое // Руниверс
- Полное собрание законов Российской Империи. Собрание Второе // Руниверс
- Полное собрание законов Российской Империи. Собрание Третье // Руниверс
- Карта Минской губернии Арх?вавана 28 чэрвеня 2014.