二月一号是什么星座
Губернск? прадвадз?цель дваранства (губернск? маршалак) — галава дваранскай суполк? губерн?, гало?ная пасада дваранскага схода губерн? — органа дваранскага самак?равання губерн? ? Рас?йскай ?мперы? ? 1775—1917 гадах. Пасада м?нскага губернскага маршалка (м?нскага губернскага прадвадз?целя дваранства) ?снавала (з перапынкам?) з 1793 па 1920 гады як у часы ?снавання Рас?йскай ?мперы?, так ? пасля яе зн?кнення.
Пасада м?нскага губернскага маршалка ? Рас?йскай ?мперы?
прав?цьСтварэнне пасады м?нскага губернскага маршалка (1793—1796)
прав?цьМ?нская губерня, створаная рас?йск?м? ?ладам? 13 красав?ка 1793 г., указам рас?йскай ?мператрыцы Кацярыны ?? ад 3 мая 1795 г. была пера?творана ? М?нскае намесн?цтва (1795—1796) ? паводле таго ж указу был? створаны м?нск? намесн?цк? ? павятовыя дваранск?я сходы па агульнарас?йскаму ?зору паводле ?Устана?лення к?равання губерня? Усерас?йскай ?мперы?? (1775) ? ?Даравальнай граматы дваранству? (?Грамата на правы, вольнасц? ? пераваг? высакароднага рас?йскага дваранства?, 1785), а першыя дваранск?я выбары ? М?нск?м намесн?цтве адбыл?ся 27 верасня 1795 г. Першым к?ра?н?ком дваранства М?нскага намесн?цтва бы? выбраны Франц?шак-Ксаверый Г?лярыев?ч Хам?нск?.
Перыяд скасавання пасады губернскага маршалка (1796—1801)
прав?цьПры рас?йск?м ?мператары Па?ле ? (1796—1801) прынцыповыя пункты ?Даравальнай граматы дваранству? (1785) был? адменены, а ?мператарск?м указам ад 6 лютага 1796 г. у Маларас?йскай губерн? ? ?заходн?х губернях? дваранству гэтых губерня? прадп?свалася выбраць у кожным павеце павятовага маршалка ? харунжага. Указам ад 12 снежня 1796 г. М?нскае намесн?цтва было пера?творана ? М?нскую губерню. Паводле ?казу Сената Рас?йскай ?мперы? ад 20 студзеня 1799 г. павятовы маршалак ? харунжы выб?рал?ся на 3 гады. Пасады губернскага к?ра?н?ка дваранства (маршалка/прадвадз?целя) па гэтым указе не прадугледжвалася, а яго абавязк? падчас дваранск?х схода? выконва? па выбару адз?н з павятовых маршалка?. Тольк? ?казам ад 1 л?стапада 1800 г. выбар губернск?х маршалка? дазваля?ся ? шэрагу заходн?х губерня?, у тым л?ку М?нскай губерн?.
Перыяд адна?лення выбарнасц? губернскага маршалка (1801—1863)
прав?цьКанчаткова выбарнасць к?ра?н?ко? дваранства аднав?лася пасля смерц? рас?йскага ?мператара Па?ла ? (1796—1801) ? адна?лення дзенайсц? ?Даравальнай граматы дваранству? (1785) у по?ным аб’ёме паводле ман?фесту рас?йскага ?мператара Аляксандра ? (1801—1825) ад 2 красав?ка 1801 г. Выбарнасць губернскага ? павятовых маршалка? дваранствам М?нскай губерн? працягвалася да Студзеньскага па?стання 1863—1864. Апошн?м губернск?м маршалкам, выбраным мясцовым дваранствам, бы? Аляксандр Дам?н?кав?ч Лапа.
Аф?цыйнае найменаванне пасады ? розныя часы
прав?ць
У 1796—1831 гг. у ?заходн?х губернях? Рас?йскай ?мперы? (В?ленскай, Гродзенскай, М?нскай, В?цебскай, Маг?лё?скай, К?е?скай, Падольскай, Валынскай) так?я адм?н?страцыйна-тэрытарыяльныя адз?нк? як ?уезд?, у адрозненн? ад цэнтральных рас?йск?х губерня?, аф?цыйна менавал?ся як ?павет? (па-руску ?повет?). Пасада ж галавы дваранскай суполк? губерн? аф?цыйна значылася ? п?салася ? дакументах як ?губернск? маршалак? (па-руску ?губернский маршал?), а к?ра?н?к дваранства павета менава?ся як ?павятовы маршалак? (па-руску ?поветовый маршалок?). Права ? абавязк? губернскага ? павятовых маршалка? был? аналаг?чны тым, што мел? прадвадз?цел? дваранства ? цэнтральных рас?йск?х губернях (г.зн. адрозненн? был? тольк? ? аф?цыйных назвах). Тольк? пасля пада?лення Л?стапада?скага па?стання ? мэтах ун?ф?кацы? ? заходн?х губернях ?паветы? рас?йскай уладай (паводле ?казу Сената Рас?йскай ?мперы? ад 23 лютага 1831 г.) пачал?ся аф?цыйна менавацца ?уездам??; тытул губернскага маршалка бы? аф?цыйна паменаваны рас?йскай уладай на агульнарас?йск? ?зор ? пача? п?сацца як ?губернск? прадвадз?цель дваранства? (па-руску ?губернский предводитель дворянства?), а павятовы маршалак — як ?уездны прадвадз?цель дваранства? (па-руску ?уездный предводитель дворянства?). У прыватнасц?, у М?нскай губерн? (з прычыны ?казу Сената Рас?йскай ?мперы? ад 23 лютага 1831 г.) пасля выдання ?казу м?нскага губернскага пра?лення ад 28 сакав?ка 1831 г. стал? менаваць ?прадвадз?целям? дваранства ?с?х асоб, як?я, знаходзячыся на гэтых пасадах, маюць у некаторых губернях розныя назвы? (?предводителями дворянства всех лиц, которыя, состоя в этих должностях, имеют в некоторых губернях различные названия?). У беларускай г?старыяграф?? для перыяду 1775—1917 гг. традыцыйна ?жываецца адз?ная назва ?губернск? маршалак? для азначэння к?ра?н?ка дваранскай суполк? губерн?, а ?павятовы маршалак? для к?ра?н?ка дваранства павета (?уезда?), незалежна ад часу ? аф?цыйнага менавання пасады рас?йск?м? ?ладам?.
Перыяд прызначаных губернск?х маршалка? (1863—1917)
прав?цьНапярэдадн? ? ? ходзе Студзеньскага па?стання загадам? рас?йск?х улад дваранск?я выбары ? ?заходн?х губернях? (Ковенскай, В?ленскай, Гродзенскай, М?нскай, В?цебскай, Маг?лё?скай, К?е?скай, Падольскай, Валынскай) на працягу 1862—1864 гг. был? адменены (аф?цыйна ?прыпынены? пастана?леннем Заходняга кам?тэта (1862—1865) рас?йскага ?рада ад 12 красав?ка 1864 г.), што працягвалася да лютага 1917 г. На выбарныя дваранск?я пасады ? ?нядобранадзейных? ? патэнцыйна мяцежных ?заходн?х губернях? пачал? прызначаць асоб паводле распраджэння м?н?стэрства ?нутраных спра? ц? цара. Был? зроблены загады, каб на гэтыя пасады прызначал?ся асобы з ?ншых губерня? ? некатол?к?, хоць да канца 1870-х гг. на выбарныя дваранск?я пасады (з-за недахопу кадра?) рас?йскай уладай часта прызначал?ся мясцовыя катал?цк?я дваране — тыя, як?я даказал? сваю адданасць рас?йскаму ?раду ? добранадзейнасць, валодал? рускай мовай. Так, першым прызначаным м?нск?м губернск?м маршалкам ста? Я?стах Стан?славав?ч Прушынск? (1797—1877), ураджэнец М?нскай губерн? ? дваран?н-катал?к. Аднак з канца 1870-х гг. на выбарных дваранск?х пасадах сустракаюцца ? пада?ляльнай большасц? немясцовыя ?раджэнцы ? некатол?к?. Так?м чынам, усё гэта было парушэннем пра?, дадзеных усяму дваранству Рас?йскай ?мперы? ?Даравальнай граматай дваранству? (1785): абмежаванасць у праве выбару сва?х чыно?н?ка? самак?равання была не тольк? дыскрым?нацыяй у аднос?нах да дваран-катол?ка?, але ? адмовай пра? дваран ?ншых канфес?й (правасла?ных, пратэстанта?, мусульман), як?я был? зап?саны ? радаводныя кн?г? ?заходн?х губерня?? ? стала там пражывал?. Апошн?м прызначаным рас?йскай царскай уладай прадвадз?целем дваранства М?нскай губерн? бы? Сцяпан М?калаев?ч Сорне? (1864—1933).
Пасада м?нскага губернскага маршалка ? па?мперск? час
прав?цьПрыпыненне дзейнасц? органа? к?равання дваранскай суполкай (1917)
прав?цьКанец ?снавання дваранск?х суполак ? пасад губернск?х маршалка? у Рас?йскай ?мперы? (у тым л?ку ? М?нскай губерн?) бы? выкл?каны наступствам? Першай сусветнай вайны ? Люта?скай рэвалюцы? ? Рас?йскай ?мперы?. У прыватнасц?, на тых тэрыторыях л?то?ска-беларуск?х губерня?, як?я был? акупаваны ? верасн?-кастрычн?ку 1915 г. войскам? Германскай ?мперы? ? ходзе Першай сусветнай вайны (1914—1918), дзейнасць дваранск?х суполак была спынена. А ? 1917 г. Люта?ская рэвалюцыя ? Рас?йскай ?мперы? пазбав?ла дваранск?я суполк? пал?тычнага ?плыву.
Саюз маянтко?ца? М?нскай губерн? (1917)
прав?цьУ часы к?равання Часовага ?рада Рас??, у канцы мая 1917 г. у М?нску адбы?ся сход павятовых маршалка? ? дэпутата? дваранства М?нскай губерн?. Сход ствары? часовы кам?тэт з 12 асоб (граф Ежы Чапск? (1861—1930), Эдвард Вайн?лов?ч (1847—1928), Ле? Ваньков?ч (1872—1948), Геран?м Кенев?ч (1867—1925), Раман Ск?рмунт (1868—1939), Эдвард Горват (1866—1935) ? ?нш.), вылучаных прысутным? для часовага вядзення ?с?х дваранск?х спра? ? апек? над рухомай ? нерухомай маёмасцю дваран М?нскай губерн?. Пратакол паседжання бы? нак?раваны м?нскаму губернскаму кам?сару Часовага ?рада Рас?? для распараджэння аб законнай перадачы маёмасц? ? спра? часоваму дваранскаму кам?тэту М?нскай губерн?. Адразу пасля гэтага на агульным сходзе МТСГ была створана арган?зацыя ?Саюз маянтко?ца? М?нскай губерн??, к?ра?н?ком якой бы? выбраны граф Ежы Чапск? (бо сам Вайн?лов?ч не захаце? узначал?ць саюз), а яго намесн?кам — Людв?к Уняхо?ск?, ? бы? зацверджаны яе статут[1].
Мэтай саюза была абарона ?нтарэса? сярэдн?х ? буйных маянтко?ца? пры правядзенн? аграрных рэформ у заканада?чых установах ? абарона прынцыпа прыватнай уласнасц? на зямлю, бо Часовы ?рад Рас?? на чале з Аляксандрам Керанск?м ? радыкальна настроеныя члены земства? абкладал? празмерным? падаткам? ? земск?м? пав?ннасцям? прыватныя маёнтк? для ваенных ? ?ласных патрэб. Радыкальныя настро? апанавал? ? валасныя органы самак?равання, як?я складал?ся выключна з сялян, як?я жадал? падзял?ць зямлю маянтко?ца?[2].
Спроба ?зна?лення дзейнасц? органа? к?равання дваранскай суполкай (1917—1918)
прав?ць5 верасня 1917 г. М?н?стэрства ?нутраных спра? Часовага Ураду Рас?йскай дэмакратычнай рэспубл?к? выдала цыркуляр, у як?м паведамляла пра хуткае скасаванне дваранскага сасло?я ? л?кв?даванне дваранск?х устано?, хоць Часовы Урад не паспе? гэта зраб?ць[3].
У кастрычн?ку 1917 г. у М?нскай губерн? бы? створаны ?Саюз асоб, зап?саных у радаводныя кн?г? М?нскай губерн?? на чале з графам Ежы Эмерыкав?чам Чапск?м (1861—1930). 16 кастрычн?ка 1917 г. сход павятовых маршалка? ? павятовых дэпутата? дваранства М?нскай губерн? перада? ?Саюзу асоб, зап?саных у радаводныя кн?г? М?нскай губерн?? усю маёмасць, кап?талы, арх?? ? радаводныя кн?г?, а таксама будынак М?нскага губернскага дваранскага сходу ? дваранск? клуб. Прыбытк? ад маёмасц? ? кап?тала? пав?нны был? ?сц? на культурна-асветн?цкую ? дабрачынную дзейнасць для асоб, зап?саных у радаводныя кн?г? М?нскай губерн?[3].
Пасля Кастрычн?цкага перавароту ? ?сталявання ? Петраградзе ?лады бальшав?ко?, ЦВК ? Савет народных дэпутата? Рабоча-Сялянскага ?раду сва?м дэкрэтам ад 11 (24) л?стапада 1917 г. скасавал? дваранскае сасло?е ? дваранск?я карпарацыйныя арган?зацы? (дваранск?я суполк?), а разам з ?м? ?, натуральна, пасады губернск?х маршалка? (прадвадз?целя? дваранства) па ?сёй Рас?йскай ?мперы?. У М?нску за сто дзён (да пачатку нямецкай ваеннай акупацы? ? лютым 1918 г.) мясцовыя органы савецкай улады на чале з бальшав?кам? спын?л? дзейнасць дваранскай арган?зацы?, але тольк? фармальна, бо на большае ? ?х не хап?ла часу з-за прыходу нямецк?х войск: к?ра?н?чыя органы дваранскай карпарацы? М?нскай губерн? не был? л?кв?даваны, а дваранская маёмасць не была канф?скавана. Па гэтай прычыне ? перыяд знаходжання ? М?нскай губерн? войск Германскай ?мперы? (люты — снежань 1918) ? польск?х войск арм?? Юзафа П?лсудскага (чэрвень 1919 — чэрвень 1920) прадвадз?цел? дваранства М?нскай губерн? зно? аднав?л? сваю дзейнасць[4].
Адна?ленне дзейнасц? карпарацыйнай арган?зацы? дваранства М?нскай губерн? (1918—1920)
прав?цьТак, 16 красав?ка 1918 г. у М?нску дзейнасць дваранск?х устано? М?нскай губерн? была ?зно?лена на сходзе павятовых маршалка? ? павятовых дэпутата? дваранства на чале М?ха?лам М?калаев?чам Бурнашавым (1882—1929), барыса?ск?м павятовым маршалкам (1915—1918), як? бы? руск?м, л?таратарам ? тэатральным дзеячам, навуко?цам-археолагам ? членам В?цебскай арх??най кам?с?? (1909—1919), пазней святаром у Рызе (з 1925 г.) [1]. Барыса?ск? павятовы маршалак Бурнаша? у красав?ку — верасн? 1918 г. ста? выконваць абавязк? м?нскага губернскага маршалка. Прагматычная прычына адна?лення дзейнасц? органа? дваранскага к?равання ? правядзення выбара? адказных асоб была п?сьмова ?казана Бурнашавым нямецк?м акупацыйным уладам: спачатку 14 л?пеня 1918 г. генералу ад ?нфантэры? Эрыху фон Фалькенгайну (1861—1922), камандз?ру 10-й арм??. Дваране М?нскай губерн? тлумачыл? гэта неабходнасцю вядзення спра? дваранск?х апек, дзе знаходз?л?ся справы ? кап?талы малалетн?х дваран-маянтко?ца? ? ?ншых асоб: выбарныя асобы патрэбны ?для к?равання ? нагляду належачай дваранству нерухомай маёмасц? ? кап?тала, складаючаму вял?зную кашто?насць?, разбору ?снуючых ? могучых узн?кнуць маёмасных прэтэнз?й да маёнтка? ц? кап?тала?. ? 14 л?пеня 1918 г. генерал фон Фалькенгайн дазвол?? узнав?ць дзейнасць дваранскай карпарацы? М?нскай губерн? ? правядзення схода?, але тольк? ? справах, непасрэдна датычных дваранства. Н?якай пал?тычнай дзейнасц? сходу дваран не было дазволена[4].
? 29 верасня 1918 г. у М?нску ва ?мовах грамадзянскай вайны на тэрыторы? былой Рас?йскай ?мперы? ? нямецкай ваеннай акупацы? Беларус? ? ходзе Першай сусветнай вайны адбыл?ся надзвычайныя дваранск?я выбары па М?нскай губерн?, дзе ?дзельн?чал? асобныя дваране з М?нскага, Слуцкага, Барыса?скага, ?гуменскага, Бабруйскага ? Навагрудскага павета? М?нскай губерн?. Агульнай колькасцю на сходзе прысутн?чала 117 чалавек. Па прычыне ваенных дзеяння? у кра?не прадста?н?к? П?нскага, Мазырскага ? Рэчыцкага павета? М?нскай губерн? адсутн?чал? на сходзе, але, тым не менш, удзельн?чал? Раман Ск?рмунт (маянтковец П?нскага павета) ? Геран?м Кенев?ч (1867—1925) (маянтковец Мазырскага павета), бо знаходз?л?ся ? той час у М?нску ? далучыл?ся да кола выбаршчыка? Бабруйскага павета. Был? выбраны новыя к?ра?н?чыя асобы. Па вын?ках галасавання м?нск?м губернск?м прадвадз?целем дваранства бы? выбраны граф Ежы Эмерыкав?ч Чапск? (1861—1930), якому ? ходзе балац?ро?к? канкурэнцыю складал? ?ншыя кандыдаты — Эдвард Адамав?ч Вайн?лов?ч (1847—1928) ? Ле? Львов?ч Ваньков?ч (1874—1949). Галасы сярод трох кандыдатур размеркавал?ся наступным чынам: 1) граф Ежы Эмерыкав?ч Чапск? атрыма? 86 аб?ральных ? 22 неаб?ральныя балы (бы? выбраны маршалкам); 2) Эдвард Адамав?ч Вайн?лов?ч атрыма? 54 аб?ральныя ? 54 неаб?ральныя балы (выбраны першым кандыдатам на пасаду); 3) Ле? Львов?ч Ваньков?ч атрыма? 22 аб?ральныя ? 86 неаб?ральных бала?[4]. Акрамя таго, пасля правядзення выбара? дваране звярнул?ся да вярхо?най улады (нямецкага ваеннага камандавання) з просьбай зацвердз?ць выбраных асоб на пасады дваранскага к?равання, бо ? адваротным выпадку гэта было б незаконна. Дзейнасць дваранскай арган?зацы? М?нскай губерн? была зно? спынена ? снежн? 1918 г., пасля адыходу нямецк?х войск ? ?зна?лення савецкай улады ? М?нску.
Але пасля заняцця ? жн??н? 1919 г. большай частк? тэрыторы? М?нскай губерн? польск?м? войскам? ? ходзе польска-савецкай вайны (1919—1920) дваранск?я ?становы М?нскай губерн? на чале з графам Ежы Чапск?м зно? пачал? дзейн?чаць[4].
Канчатковая л?кв?дацыя пасады к?ра?н?ка дваранства М?нскай губерн?
прав?цьАднак ужо восенню 1920 г. у Польшчу пераехала частка к?ра?н?чых члена? былой М?нскай дваранскай суполк? з-за немагчымасц? ? немэтазгоднасц? далейшай дзейнасц? дваранск?х устано? на тэрыторы? былой М?нскай губерн?, падзеленай у ходзе Рыжскай дамовы пам?ж Польшчай ? бальшав?сцкай Рас?яй. Ежы Чапск? летам 1920 г., перад наступленнем Чырвонай арм?? ? канчатковым ?сталяваннем савецкай улады ? М?нску, наза?жды пак?ну? свой маёнтак Прылук? ? пераеха? у Польшчу[3]. Канчаткова пасады прадвадз?целя? дваранства (губерн? ? павета) был? скасаваны ? л?пен? 1920 г., а М?нск? губернск? дваранск? сход бы? фармальна самараспушчаны пасля падп?сання Рыжскай дамовы ? сакав?ку 1921 г. пам?ж Польшчай ? бальшав?сцкай Рас?яй.
Сп?с губернск?х прадвадз?целя? (маршалка?) дваранства М?нскай губерн?
прав?ць| ?мя Прозв?шча | Тэрм?н к?равання | Пасады ? Чыны | Узнагароды |
|---|---|---|---|
| Франц?шак-Ксаверый Г?лярыев?ч Хам?нск? (пам.1809) | 1795—1797 | маршалак Л?то?скага Трыбунала (1786), п?нск? судовы староста (1782—1792), брыгадз?р пяц?горскай харугвы ВКЛ (1779—1785), мсц?сла?ск? ваявода (1788—1795), генерал-маёр войск ВКЛ (1788—1795), тайны саветн?к (1796) | ордэн Белага Арла, ордэн Святога Стан?слава (з 1782) |
| Франц?шак Аляксандрав?ч Сапега (1772—1829) | 1797 (прызначаны ?мператарам Па?лам ?) | тайны саветн?к (з 1797) | ордэн Белага Арла (з 1793), ордэн Святога Стан?слава (з 1793) |
| М?хал Ежав?ч Бярнов?ч (1734—пасля 1810) | 1797—1799 (выконва? абавязк?) | слуцк? павятовы маршалак (1795—1802), сапра?дны стацк? саветн?к (з 1796) | ордэн Святога Стан?слава, |
| Юзаф Матэвушав?ч Ваньков?ч | 1800—1802 (выконва? абавязк?) | м?нск? павятовы маршалак (1795—1800, 1802—1808) | ордэн Святой Ганны 2 ступен?, ордэн Святога Стан?слава |
| Стан?сла? Аляксандрав?ч Ваньков?ч (пам.1812) | 1802—1806 | м?нск? чашн?к (1766—1774), харунжы пяц?горскай харугвы (1780—1784), м?нск? гродск? рэгент (з 1786), сянажацк? староста (з 1788), цыв?льна-вайсковы кам?сар М?нскага ваяводства (1790—1795), барыса?ск? павятовы маршалак (1797—1802) | ордэн Святой Ганны 2 ступен? |
| Юзаф М?халав?ч Валадков?ч (1765—1822) | 1806—1811 | ротм?стар Народнай кавалеры? ВКЛ (1788), в?лейск? павятовы маршалак (1802—1806) | ордэн Святога Стан?слава (1790), ордэн Святой Ганны 2 ступен? |
| Людв?к М?халав?ч Рак?цк? (1775—1829-?) | 1811—1814 | рэчыцк? павятовы маршалак (1802—1811), стацк? саветн?к (з 1812) | Ордэн Святога ?аана ?ерусал?мскага, ордэн Святой Ганны 2 ступен? |
| М?хал Антонав?ч Зянов?ч | 1814—1823 | докшыцк? павятовы маршалак (1795—1797), барыса?ск? павятовы падкаморы (1799—1802), барыса?ск? павятовы маршалак (1811—1814) | ордэн Святой Ганны 2 ступен? (1816), ордэн Святога Уладз?м?ра 4 ступен? (1816) |
| Ле? Францав?ч Оштарп (1785—1851) | 1823—1847 | ?гуменск? павятовы маршалак (1808—1817), стацк? саветн?к (з 1829), сапра?дны стацк? саветн?к (з 1832) | ордэн Святой Ганны 2 ступен? (з 1825) ? 1 ступен? (з 1834),
ордэн Святога Уладз?м?ра 4 ступен? (1829), ордэн Святога Стан?слава 1 ступен? (1834), камандор ордэна Святога ?аана ?ерусал?мскага (з 1807) |
| Атон ?гнатав?ч Горват (1809—1894) | 1847—1853 | калежск? рэг?стратар (з 1831), губернск? сакратар (з 1840), калежск? сакратар (з 1846) | ордэн Святой Ганны 2 ступен? |
| Людв?к Антонав?ч Слатв?нск? (каля 1800—1859-?) | 1853—1859 | камер-юнкер (з 1854), калежск? саветн?к (з 1854), стацк? саветн?к (з 1856), сапра?дны стацк? саветн?к (з 1858), ?гуменск? павятовы маршалак (1826—1832, 1838—1850) | ордэн Святой Ганны 2 ступен?, ордэн Святога Уладз?м?ра 4 ступен?, бронзавы медаль ?У памяць вайны 1853—1856 гг.? |
| Аляксандр Дам?н?кав?ч Лапа (1802—1869) | 1859—1863 | калежск? асэсар, бабруйск? павятовы маршалак (1844—1859) | ордэн Святога Стан?слава 3 ступен?,
ордэн Святога Уладз?м?ра 4 ступен?, бронзавы медаль ?У памяць вайны 1853—1856 гг.? |
| Я?стах Стан?славав?ч Прушынск? (Прашынск?) (1797—1877) | 14.09.1863—1877 | калежск? асэсар, стацк? саветн?к (з 1866), сапра?дны стацк? саветн?к (з 1868) | ордэн Святога Стан?слава 2 ступен? ? 1 ступен? (1870),
ордэн Святой Ганны 2 ступен?, ордэн Святога Уладз?м?ра 3 ступен?, медаль ?У памяць вайны 1853—1856 гг.?, медаль ?За здушэнне польскага мяцяжу 1863—1864 гг.? (1867), знак адрознення, ?стано?лены ?За паспяховае ?вядзенне ? дзеянне Палажэння 19 лютага 1861 г.?, знак адрознення, ?стано?лены 24 л?стапада 1866 г. ?За пазямельнае ?ладкаванне дзяржа?ных сялян? |
| Вас?ль ?ванав?ч Па?ла? | 27.03.1877—1897 | палко?н?к, сапра?дны стацк? саветн?к (з 1868) | ордэн Святога Стан?слава 2 ступен?,
ордэн Святой Ганны 3 ступен?, медаль ?У памяць вайны 1853—1856 гг.?, медаль ?За здушэнне польскага мяцяжу 1863—1864 гг.? (1867), знак Чырвонага крыжа |
| Аляксандр Генадзьев?ч Рацько?-Ражно? (1858—1930) | 13.01.1897—08.07.1904 | стацк? саветн?к (з 1894), сапра?дны стацк? саветн?к (з 1899) | ордэн Святога Стан?слава 2 ступен? (1891), ордэн Святой Ганны 2 ступен? (1894), срэбны медаль на Аляксандра?скай стужцы ? памяць царавання ?мператара Аляксандра ??? (1896), ордэн Святога Уладз?м?ра 4 ступен? (1896), срэбны медаль для нашэння ? пятл?цы Андрэе?скай стужк? ? памяць свячэннага каранавання рас?йскага ?мператара М?калая ?? (1896), цёмнабронзавы медаль на стужцы з дзяржа?ных кветак за працу па першым усеагульным перап?су народанасельн?цтва Рас?йскай ?мперы? (1897), ордэн Святога Уладз?м?ра 3 ступен? (1902), знак адрознення ?24 л?стапада 1866 года? за пазямельнае ?ладкаванне былых дзяржа?ных сялян (1903), ордэн Святога Стан?слава 1 ступен? (1911), уласна падараваны ?мператарск? партрэт М?калая ?? (1911), медаль ?У памяць 100-годдзя Айчынай вайны 1812 года? (1912), медаль ?У памяць 300-годдзя царавання дома Раманавых? (1913), ордэн Святой Ганны 1 ступен? (1914), медаль рас?йскага таварыства Чырвонага крыжа |
| Аляксандр Сяргеев?ч Далгаво-Сабура? (1851—пасля 1917) | 09.10.1904—1917 | камер-юнкер (з 1904), камергер, гафмейстар (з 1913), сапра?дны стацк? саветн?к (з 1897) | цёмнабронзавы медаль у памяць свячэннага каранавання рас?йскага ?мператара Аляксандра ??? (1885), ордэн Святога Стан?слава 3 ступен? (1890), ордэн Святой Ганны 3 ступен? (1893), срэбны медаль у памяць царавання ?мператара Аляксандра ??? (1897), цёмнабронзавы медаль за працу па першым усеагульным перап?су народанасельн?цтва Рас?йскай ?мперы? (1897), ордэн Бухарскай Залатой зорк? 1 ступен?, знак адрознення ?24 л?стапада 1866 года? за пазямельнае ?ладкаванне былых дзяржа?ных сялян (1898), ордэн Святога Уладз?м?ра 4 ступен? (1899), знак ? медаль Чырвонага крыжа Рас?йскага таварыства Чырвонага крыжа (1907), ордэн Святога Стан?слава 1 ступен? (1907), ордэн Святой Ганны 1 ступен? (1910) |
| Сцяпан М?калаев?ч Сорне? (1864—1933) | 1917—1917 | мазырск? павятовы маршалак (1905—1907), м?нск? павятовы маршалак (1907—1912) | ордэн Святой Ганны 3 ступен?, ордэн Святой Ганны 2 ступен?, ордэн Святога Стан?слава 3 ступен?, ордэн Святога Стан?слава 2 ступен?, ордэн Святога Уладз?м?ра 4 ступен?, ордэн Святога Уладз?м?ра 3 ступен?, |
| Ежы Эмерыкав?ч Чапск? (1861—1930) | 18.09.1918—1920 (па факту, з перапынкам) |
Гл. таксама
прав?цьКрын?цы
прав?цьЛ?таратура
прав?ць- Грыцкев?ч, А. Беларуская шляхта / А. Грыцкев?ч // Спадчына. — 1993. № 1. — С. 11—16.
- Жытко, А. П. Дваранства Беларус? перыяду кап?тал?зму. 1861—1914 гг. / А. П. Жытко. — М?нск : БДПУ, 2003. — 233 с.
- Корелин, А. П. Дворянство в пореформенной России 1861—1904 гг. Состав, численность, корпоративная организация / А. П. Корелин. — Москва : Наука, 1979. — 304 с.
- Минская губерния: государственные, религиозные и общественные учреждения (1793—1917) / Сост. Т. Е. Леонтьева. — Мн : Бел НИИДАД, 2006. — 392 с.
- Луговцова, С. Л. Политика российского самодержавия по отношению к дворянству Белоруссии в конце XVIII — первой половине XIX вв. / С. Л. Луговцова. — Минск : БГПУ, 1997. — 79 с.
- Минские губернаторы, вице-губернаторы и губернские предводители дворянства, 1793—1917: биографический справочник / сост. Ю. Н. Снапковский; редкол.: В. И. Адамушко [и др.]. — Минск : Беларусь, 2016. — 396 с.
- Памятная книжка Минской губернии на 1860, 1861, 1865—1865, 1867, 1870, 1872—1875, 1878, 1880—1881, 1883—1885, 1887—1899, 1905, 1907—1910, 1912—1915, 1917 год.
- Раюк, А. Р. Вакантнасць пасады маршалка Мазырскага павета М?нскай губерн? ? першай палове XIX ст. / А. Р. Раюк // Европа: актуальные проблемы этнокультуры : материалы IV Междунар. науч.-теорет. конф., Минск, 22 апр. 2013 г. / Бел. гос. пед. ун-т им. М. Танка; редкол. В. В. Тугай (отв. ред.) [и др.]. — Минск : БГПУ, 2013. — С. 194—196.
- Раюк, А. Р. Нефармальныя сувяз? пам?ж дваранствам М?нскай губерн? ? 1795—1863 гг. / А. Р. Раюк // Г?сторыя ? грамадазна?ства. — 2020. — № 1. — С. 58—63.
- Раюк, А. Р. Нефармальныя сувяз? пам?ж губернск?м дваранствам у Беларус? ? 1795—1863 гг. / А. Р. Раюк // Пытанн? мастацтвазна?ства, этнаграф?? ? фалькларыстык? / ?н-т мастацтвазна?ства, этнаграф?? ? фальклору ?мя К. Крап?вы Нац. акад. навук Беларус?; навук. рэд. А. ?. Лакотка. — М?нск : Права ? эканом?ка, 2008. — Вып. 4. — С. 406—412.
- Раюк, А. Р. Атон ?гнатав?ч Горват (1809—1894): адм?н?стратар ? гаспадар / А. Р. Раюк // Весн?к Маг?лё?скага дзяржа?нага ?н?верс?тэта ?мя А. А. Куляшова. Сер. А. Гуман?т. навук? (г?сторыя, ф?ласоф?я, ф?лалог?я). — 2021. — Вып. 2. — С. 24—28.
- Раюк, А. Р. Лёс ? погляды м?нскага губернскага прадвадз?целя дваранства (1863—1877) Я?стаха Прушынскага на этнаканфес?янальную с?туацыю ? Беларус? / А. Р. Раюк // Беларуская этнаграф?я, этналог?я ? антрапалог?я : зб. навук. артыкула?. — М?нск : Бел. навука, 2022. — Вып. 1. — С. 79—89.
- Романович-Славатинский, А. В. Дворянство в России от начала XVIII века до отмены крепостного права / А. В. Романович-Славатинский. — СПб. : Типография Министерства внутренних дел, 1870. — 564 с.
- Смалянчук, А. Ф. Пам?ж краёвасцю ? нацыянальнай ?дэяй. Польск? рух на беларуск?х ? л?то?ск?х землях. 1864 — люты 1917 г. / А. Ф. Смалянчук. — СПб. : Не?ск? прасцяг, 2004. — 406 с.
- Списки Губернских Предводителей Дворянств Российской империи 1785—1895. Составлены и изданы Черниговским Губернским Предводителем дворянства графом Милорадовичем. — Чернигов : Типография Губернского земства, 1895.
- Уласавец, Я. В. Павятовыя прадвадз?цел? дваранства ? Беларус? ? 60—90-я гг. XIX стагоддзя / Я. В. Уласавец // Сборник работ 65-ой научной конференции студентов и аспирантов Белорусского государственного университета : В 3 ч. — ч.1 — Минск : БГУ, 2008. — С. 46—50. [2] Арх?вавана 6 сакав?ка 2016.
- Tarasiuk, D. Mi?dzy nadziej? a niepokojem. Dzia?alno?? spo?eczno-kulturalna i polityczna Polaków na wschodniej Bia?orusi w latach 1905—1918 / D. Tarasiuk. — Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Sk?odowskiej, 2007. — 211 s.
- Woyni??owicz, E. Wspomnienia. 1847—1928 / E. Woyni??owicz. — Wilno : Józef Zawadzki, 1931. — cz. 1. — 368 s.